مهارت در لغت به معنای چیرهدستی و توانایی در انجام کاری است. میتوان مهارت را به عنوان قابلیتی تعریف کرد که با صرف کمترین انرژی و کوتاهترین زمانِ ممکن به انجام کاری منجر شود. مهارت اکتسابی است، یادگرفته میشود و ارتقا مییابد و انواع مختلفی دارد مثل مهارت رانندگی، مهارت فرزندپروری، مهارت مدیریت استرس، مهارت مطالعه و…
همه مهارتها اهمیت و جایگاه ویژه خود را دارند. در این میان روانشناسان بر مهارتهای زندگی برای طرحریزی یک سبک زندگی مطلوب و کارآمد تأکید دارند. این مهارتها شامل ده مورد میباشد و فقدان آنها افراد را در مواجهه با مسائل و مشکلات، از لحاظ عاطفی، روانی و اجتماعی آسیب پذیر میسازد.
مهارتهای دهگانه زندگی عبارتند از:
خودآگاهی
آگاهی از نقاط قوت
آگاهی از نقاط ضعف
تصویر واقع بینانه از خود
آگاهی از حقوق و مسئولیتها
توضیح ارزشها
انگیزش برای شناخت
مهارتهای ارتباطی
ارتباط کلامی و غیرکلامی موثر
ابراز وجود
مذاکره
امتناع
غلبه بر خجالت
گوش دادن
همدلی
علاقه داشتن به دیگران
تحمل افراد مختلف
رفتار بین فردی همراه با پرخاشگری کمتر
احترام قائل شدن برای دیگران
از زاویه دید طرف مقابل به قضایا نگاه کردن
مهارتهای بین فردی
همکاری و مشارکت
اعتماد به گروه
تشخیص مرزهای بین فردی مناسب
شروع و در صورت لزوم خاتمه ارتباطات
مهارتهای حل مسأله
تشخیص مشکلات علل و ارزیابی دقیق
درخواست کمک
مصالحه (برای حل تعارض)
آشنایی با مراکزی برای حل مشکلات
مهارتهای تفکر خلاق
تفکر آگاهانه
یادگیری فعال (جستجوی اطلاعات جدید)
ابراز خود
تشخیص حق انتخابهای دیگر (برای تصمیم گیری)
تشخیص راه حلهای جدید برای مشکلات
مهارتهای مدیریت هیجانات
شناخت هیجانهای خود و دیگران
ارتباط هیجانها با احساسات، تفکر و رفتار
مقابله با ناکامی، خشم، بیحوصلگی، ترس و اضطراب
مقابله با هیجانهای شدید دیگران
مهارتهای تصمیمگیری
تصمیمگیری فعالانه بر مبنای آگاهی از حقایق کارهایی که میتوان انجام داد که انتخاب را تحت تأثیر قرار دهد.
تصمیم گیری بر مبنای ارزیابی دقیق موقعیتها
تعیین اهداف واقع بینانه
برنامه ریزی و پذیرش مسئولیت اعمال خود
آمادگی برای تغییر دادن تصمیمها برای انطباق با موقعیتهای جدید
مهارتهای تفکر انتقادی
ادراک تأثیرات اجتماعی و فرهنگی بر ارزشها ، نگرشها و رفتار
آگاهی از نابرابری، پیشداوریها و بیعدالتیها
واقف شدن به این مسئله که دیگران همیشه درست نمیگویند.
آگاهی از نقش یک شهروند مسئول
مهارتهای مقابله با استرس
پذیرش موقعیتهایی که قابل تغییر نیستند.
راهبردهای مقابلهای برای موقعیتهای دشوار (فقدان، طرد، انتقاد)
تسلط بر خود و تمرکز بر توانمندیها
آرام ماندن در شرایط فشار
تنظیم وقت
مهدی علیمحمدی
روانشناس و مشاور خانواده
درباره نویسنده :
بدون دیدگاه