مهارتهای ارتباطی
راهبردهایی مقدماتی جهت کمک به رشد و ارتقای شخصیت افراد
ارتباط بصورت مفهومی یعنی انتقال دادن یک پیام یا احساس به دیگری. این انتقال میتواند صرفا یک پیام باشد یا صرفا یک احساس. اما در بیشتر مواقع ملغمهای از احساس و پیام، انتقال می یابد. این انتقال احساس یا پیام میتواند بصورتی مستقیم یا غیرمستقیم، آگاهانه یا ناخودآگاه، واضح یا مبهم و هدفمند یا بدون هدفی روشن باشد. ارتباطی مؤثر با دیگران بر تمام ابعاد زندگی انسان تأثیر میگذارد.
از روابط خانوادگی و کاری گرفته تا ارتباط با همسالان، رابطه استاد- دانشجو، ارتباط با مشتریان، ارتباط یک پرستار یا پزشک با بیمارش و…
ارتباط ضعیف و ناکارآمد با دیگران فرد را از نظر هیجانی و فکری دچار آزردگی خاطر میکند. اگر ارتباط مستقیم، هدفمند، واضح و آگاهانه نباشد، باعث ادراک غلط و متعاقبا بوجود آمدن سوء برداشتها و رفتارهای ناهمخوان میشود. مهارتهای ارتباطی به افراد کمک میکنند تا در انتقال پیام و احساس به شخصی دیگر با کفایت عمل کنند و در طرف مقابل احساس رضایت و آرامش را بوجود آورند. این مهارتها عبارتند از:
- توجه و ادارک: برای اینکه محتوای مفهومی و احساسی پیام انتقال یابد، توجه مداوم لازم است. اگر در این بُعد کوتاهی شود در هر دو طرف احساس ناخوشایندی بوجود می آید.
- نداشتن پیش داوری اولیه و حذر کردن از پیش بینی: اصولا پیش داوری یکی از عوامل اصلی اختلافات بین فردی است و باعث مقاومت و جبهه گیری میشود.
- گوش دادن فعال: یک فرایند آموخته شده دال بر حس کردن، تفسیر، ارزیابی و ذخیره سازی است و با تمرین و تکرار بوجود می آید.
- آگاهی نسبت به فرایند ارتباط: این مهارت عبارت است از چگونگی انتقال پیام و احساس و چگونگی تأثیرگذاری بر طرف مقابل.
- همدلی: یعنی درک طرف مقابل آنطور که هست. یعنی از زاویه دید طرف مقابل به دنیا نگریستن.
- ادراک زبان بدن: یعنی توجه به ارتباط غیر کلامی مثل وضعیت بدنی و چهره و حرکات چشم و تغییر حالات مختلف.
- انعطاف پذیری: یعنی مطلق گرا نبودن و حذر کردن از تعصب.
- قاطعیت: یعنی جلوگیری کردن از انعطاف نابه جا و با اطمینان خاطر ارتباط برقرار کردن. این مهارت از سوء استفاده کردن های آگاهانه یا ناآگاهانه پیشگیری میکند.
- آگاهی لحظه ای: یعنی فرد بداند که چه ارتباطی؟ چرا؟ و چگونه؟
- پاسخهای کوتاه: یعنی استفاده از واژه هایی مثل خب، آهان، اوهوم، درسته و… جهت انتقال احساس ارزشمندی به طرف مقابل که من مشتاقانه تمرکز حواس دارم.
- انعکاس احساس: مثلاً چه دردناک، چه جالب، عجب! عالیه! سخته! غیرقابل تحملِ، تو میتونی و…
- احترام: یعنی آنطور که دوست داریم با ما برخورد شود همانگونه با دیگران ارتباط برقرار کنیم طوریکه احساس ارزشمندی را به طرف مقابل القا کنیم.
مهدی علیمحمدی
روانشناس و مشاور خانواده
درباره نویسنده :
بدون دیدگاه