مهارت­های ارتباطی ،کمک به رشد و ارتقای شخصیت افراد

مهارت­های ارتباطی

راهبردهایی مقدماتی جهت کمک به رشد و ارتقای شخصیت افراد

 ارتباط بصورت مفهومی یعنی انتقال دادن یک پیام یا احساس به دیگری. این انتقال می­تواند صرفا یک پیام باشد یا صرفا یک احساس. اما در بیشتر مواقع ملغمه­ای از احساس و پیام، انتقال می­ یابد. این انتقال احساس یا پیام می­تواند بصورتی مستقیم یا غیرمستقیم، آگاهانه یا ناخودآگاه، واضح یا مبهم و هدفمند یا بدون هدفی روشن باشد. ارتباطی مؤثر با دیگران بر تمام ابعاد زندگی انسان تأثیر می­گذارد.

از روابط خانوادگی و کاری گرفته تا ارتباط با همسالان، رابطه استاد- دانشجو، ارتباط با مشتریان، ارتباط یک پرستار یا پزشک با بیمارش و…

ارتباط ضعیف و ناکارآمد با دیگران فرد را از نظر هیجانی و فکری دچار آزردگی خاطر می­کند. اگر ارتباط مستقیم، هدفمند، واضح و آگاهانه نباشد، باعث ادراک غلط و متعاقبا بوجود آمدن سوء برداشت­ها و رفتارهای ناهمخوان می­شود. مهارت­های ارتباطی به افراد کمک می­کنند تا در انتقال پیام و احساس به شخصی دیگر با کفایت عمل کنند و در طرف مقابل احساس رضایت و آرامش را بوجود آورند. این مهارت­ها عبارتند از:

1. توجه و ادارک: برای اینکه محتوای مفهومی و احساسی پیام انتقال یابد، توجه مداوم لازم است. اگر در این بُعد کوتاهی شود در هر دو طرف احساس ناخوشایندی بوجود می ­آید.
2. نداشتن پیش داوری اولیه و حذر کردن از پیش بینی: اصولا پیش داوری یکی از عوامل اصلی اختلافات بین فردی است و باعث مقاومت و جبهه گیری می­شود.
3. گوش دادن فعال: یک فرایند آموخته شده دال بر حس کردن، تفسیر، ارزیابی و ذخیره سازی است و با تمرین و تکرار بوجود می ­آید.
4. آگاهی نسبت به فرایند ارتباط: این مهارت عبارت است از چگونگی انتقال پیام و احساس و چگونگی تأثیرگذاری بر طرف مقابل.
5. همدلی: یعنی درک طرف مقابل آنطور که هست. یعنی از زاویه دید طرف مقابل به دنیا نگریستن.
6. ادراک زبان بدن: یعنی توجه به ارتباط غیر کلامی مثل وضعیت بدنی و چهره و حرکات چشم و تغییر حالات مختلف.
7. انعطاف پذیری: یعنی مطلق گرا نبودن و حذر کردن از تعصب.
8. قاطعیت: یعنی جلوگیری کردن از انعطاف نابه جا و با اطمینان خاطر ارتباط برقرار کردن. این مهارت از سوء استفاده کردن­ های آگاهانه یا ناآگاهانه پیشگیری می­کند.
9. آگاهی لحظه ­ای: یعنی فرد بداند که چه ارتباطی؟ چرا؟ و چگونه؟
10. پاسخ­های کوتاه: یعنی استفاده از واژه­ هایی مثل خب، آهان، اوهوم، درسته و… جهت انتقال احساس ارزشمندی به طرف مقابل که من مشتاقانه تمرکز حواس دارم.
11. انعکاس احساس: مثلاً چه دردناک، چه جالب، عجب! عالیه! سخته! غیرقابل تحملِ، تو میتونی و…
12. احترام: یعنی آنطور که دوست داریم با ما برخورد شود همانگونه با دیگران ارتباط برقرار کنیم طوری­که احساس ارزشمندی را به طرف مقابل القا کنیم.

 مهدی علی­محمدی  

روانشناس و مشاور خانواده

درباره نویسنده :